Το Gamification είναι ένας όρος που δύσκολα αποδίδεται στα ελληνικά. Πολλοί έχουν προτείνει τη λέξη «παιχνιδοποίηση», όμως είναι μάλλον προβληματική. Γιατί όσο πλούσια κι αν είναι η ελληνική γλώσσα, η λέξη «παιχνίδι» πασχίζει να ικανοποιήσει δύο διαφορετικά κόνσεπτ. Στα αγγλικά, είναι εύκολο να διαχωρίσεις τη λέξη game από τη λέξη toy. Το δεύτερο είναι το παιδικό παιχνίδι, το αντικείμενο (όπως μια κούκλα ή ένα αυτοκινητάκι). Το πρώτο αν και μπορεί επίσης να σημαίνει ένα επιτραπέζιο ή ένα βιντεοπαιχνίδι, μιλά κατά βάση για τη διαδικασία του παιχνιδιού, για τη διάδραση μεταξύ δύο ή περισσότερων εμπλεκόμενων, φυσικών προσώπων ή μη.
Αφού λοιπόν βγάλαμε τα γλωσσολογικά από τη μέση, ας δούμε τι είναι το gamification και γιατί θεωρείται τόσο σημαντικό στο ίντερνετ. Πρόκειται ουσιαστικά για τη χρησιμοποίηση μηχανισμών παιχνιδιού προκειμένου να κερδίσεις ένα κοινό. Και είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό trend. Είναι μια δοκιμασμένη τακτική, με πληθώρα ψυχολογικών, συμπεριφορικών και κοινωνιολογικών ερευνών να αποδεικνύουν την ισχύ και την αποτελεσματικότητα της μεθόδου. Οπου και να βρεθείς στο ίντερνετ, θα δεις (ή ακόμα καλύτερα δεν θα δεις, αφού όσο πιο διακριτική είναι η παρουσία του, τόσο πιο αποτελεσματικό γίνεται) παραδείγματα gamification. Η βιομηχανία του iGaming δεν θα μπορούσε να απέχει και χρησιμοποιεί την τακτική αυτή ώστε να δημιουργήσει πιστούς καταναλωτές που θα επιστρέφουν στις πλατφόρμες όπου έγινε η διάδραση με το «παιχνίδι».
Τι είναι το gamification
Δίνοντας στους χρήστες ερεθίσματα ώστε να κυνηγούν ένα στόχο, οι «καλλιτέχνες του gamification», για να δανειστούμε μια φράση του Dr Scott Nicholson, πατέρα του «meaningful gamification», ξυπνάμε κάποια από τα πιο αρχέγονα ένστικτά τους. Υπάρχουν πέντε τέτοιες αποτυπωμένες στο ανθρώπινο DNA συμπεριφορές οι οποίες εγείρονται όταν δεχθούν το ερέθισμα του παιχνιδιού:
- Η δίψα για ιεραρχική ανέλιξη
- Η συνεργατικότητα και η αίσθηση της αγέλης
- Η ανάγκη για γνώση
- Η περιέργεια
- Η ανταγωνιστικότητα και η ανάγκη επιβράβευσης
Είναι τα δύο τελευταία που ενδιαφέρουν ιδιαιτέρως τα online casino. Αυτά τα ένστικτα προσπαθούν να φέρουν στην επιφάνεια, όπως δηλαδή συμβαίνει με κάθε επιχείρηση στον κόσμο του ίντερνετ. Και όπως έχουμε ήδη αναφέρει, το πετυχαίνουν χωρίς να προδίδονται. Θυμηθείτε όταν πρωτοδημιουργήσατε το λογαριασμό σας στο LinkedIn. Θυμάστε την μπάρα του «profile strength»; Οι περισσότεροι πασχίζαμε να τη γεμίσουμε, να ολοκληρώσουμε την αποστολή που μας έβαζε το ίδιο το σάιτ ώστε να είμαστε οι «εκλεκτοί». Και κατά συνέπεια περνούσαμε χρόνο στην ιστοσελίδα. Και την ταΐζαμε με ολοένα περισσότερα δεδομένα.
Ή σκεφτείτε το άλλο. Εχετε γράψει ποτέ κάποια κριτική στους Οδηγούς της Google; Δεν είναι ωραίο αίσθημα όταν παίρνεις το μήνυμα πως κάποιος βρήκε την κριτική σου ενδιαφέρουσα; Και μετά θες να γράψεις κι άλλες, όταν 5.000 χρήστες έχουν διαβάσει τι πιστεύεις για εκείνο το εστιατόριο από τις διακοπές του καλοκαιριού. Ολα αυτά σε βάζουν στο παιχνίδι. Σαν το smartwatch, που σε «πιέζει» να κάνεις ακόμα 150 βήματα για να πιάσεις τον ημερήσιο στόχο.
Το gamification είναι παντού. Εννοείται πως είναι και στο online gambling, όπου το παιχνίδι και το κυνήγι της επιτυχίας είναι το ίδιο το προϊόν.
Gamification και online τζόγος
Τρία είναι τα θεμελιώδη συστατικά του gamification: στόχος, δραστηριότητα και επιβράβευση, τα οποία αντιμετωπίζουμε πάντα από την οπτική του σχεδιαστή της διαδικασίας (ο συμμετέχων άλλωστε μπορεί να μην ξέρει καν ότι είναι μέσα στο παιχνίδι). Αν αυτός ο σχεδιαστής είναι ένας δάσκαλος δημοτικού, ο στόχος μπορεί κάλλιστα να είναι η πιο αποτελεσματική παράδοση του μαθήματος της ιστορίας μέσα από έναν πιο ενδιαφέροντα διαδραστικό τρόπο. Στην περίπτωση του τζόγου, ή κάθε άλλης εταιρείας, ο στόχος είναι το κέρδος. Το τρίτο συστατικό, η επιβράβευση, είναι το απλούστερο. Τι θα κερδίσει ο συμμετέχων στο παιχνίδι; Χρήματα; Η ευκαιρία να κερδίσει χρήματα; Πόντοι; Κάτι μυστήριο που δεν γνωρίζει (το ένστικτο της περιέργειας που αναφέραμε παραπάνω); Θα μπορούσε να είναι οτιδήποτε.
Αλλά είναι η δραστηριότητα που είναι αν μη τι άλλο το σημαντικότερο από τα τρία συστατικά. Το δυσκολότερο στον σχεδιασμό, αυτό που δένει τα άλλα δύο μέσα στο σκοτάδι του άγνωστου, αφού κάθε παιχνίδι είναι ένα ρίσκο. Ποτέ δεν ξέρεις εκατό τοις εκατό την αντίδραση του κοινού.
Σύμφωνοι, η επιβράβευση θα κεντρίσει το ενδιαφέρον του καταναλωτή, όμως η δραστηριότητα είναι (υπογείως) πιο σημαντική. Μια βαρετή διαδικασία, ας πούμε ένα ερωτηματολόγιο τριάντα σελίδων, με επιβράβευση ένα λαχνό για μια κλήρωση ενός δωρεάν ποδήλατου, δεν αξίζει τον κόπο. Ως ανθρωπότητα έχουμε ένα υπερανεπτυγμένο hope bias, μια προκατάληψη ελπίδας. Αν εχουμε το βλέμμα στην επιβράβευση, αγνοούμε τις πιθανότητες, όσο συντριπτικά εναντίον μας και αν είναι. Αλλά όταν στο ζύγι με την επιβράβευση δεν μπαίνουν οι πιθανότητες αλλά ο χρόνος και ο κόπος, τότε τείνουμε να γινόμαστε πιο σκεπτικιστές.
Αρα η δραστηριότητα πρέπει να είναι εύκολη, γρήγορη, διασκεδαστική, ή (κατά προτίμηση) μία μίξη των ανωτέρω. Και εδώ είναι που ερχόμαστε να χωρίσουμε την ίδια τη δραστηριότητα, ως συστατικό του gamification, σε δύο υποκατηγορίες, τις οποίες χρησιμοποιούν κατά κόρον τα online καζίνο: εσωτερική και εξωτερική δραστηριότητα. Αμφότερες είναι σημαντικότατες και χρησιμοποιούνται σε μεγάλο βαθμό από τη βιομηχανία του iGaming.
Η εσωτερική δραστηριότητα διαφημίζεται από καζίνο και στοιχηματικές, με τη μορφή προσφορών και επιβραβεύσεων. Αν ένα καζίνο προσφέρει free spins κάθε Δευτέρα και Τετάρτη, άνθρωποι θα επιστρέψουν στην πλατφόρμα Δευτέρα και Τετάρτη. Αυτή η επιστροφή είναι η δραστηριότητα. Οχι οι δωρεάν περιστροφές.
Οι δε εξωτερικές δραστηριότητες είναι πιο διακριτικές, συχνά ακόμα και ύπουλες. Αν κατεβάσεις το app ενός online casino, θα μπεις σε κλήρωση για κάποιο μεγάλο δώρο. Το ίδιο αν κάνεις like στη σελίδα του καζίνο στο Facebook. Ουσιαστικά ανταλλάσσεις δωρεάν διαφήμιση με ελπίδα. Αλλά είναι δωρεάν και δεν βλάπτει κανέναν. Είναι κλασική περίπτωση win-win.
Παραχθέντα κέρδη
Μία από τις μεθόδους που χρησιμοποιούν τα καζίνο ώστε να ενθουσιάσουν τους παίκτες και να κερδίσουν το ενδιαφέρον τους, είναι η τεχνική των παραχθέντων κερδών. Δεν θα πάρεις άμεσα τις δέκα δωρεάν περιστροφές, αλλά όταν έχεις παράξει τζίρο 50 ευρώ, επί παραδείγματι. Ετσι το καζίνο έχει ακόμα μεγαλύτερη ελπίδα να σε κερδίσει ως πελάτη. Κι αν αυτό φαίνεται αντιφατικό με όσα είπαμε πριν περί γρήγορων δραστηριοτήτων, όπου η ανταμοιβή είναι σε κοντινή απόσταση, μην ξεχνάμε ότι στην περίπτωση αυτή, το παιχνίδι είναι η ανταμοιβή. Το fun factor παίρνει εδώ τον πρώτο λόγο.
Τι έχει να κερδίσει ο παίκτης
Πάντως και ο ίδιος ο παίκτης, στις περισσότερες των περιπτώσεων, δεν βγαίνει ζημιωμένος. Ενας άνθρωπος που θα παίξει καζίνο, θα επιλέξει αυτό που θα του δώσει τα περισσότερα προνόμια. Ουσιαστικά παίρνουν μερικές περιστροφές, τις οποίες ούτως ή άλλως θα πλήρωναν.
